Thánh Augustine nói: ta có thể sai lầm về những điều không gây hại. Nhưng ta không thể sai lầm về nguyên tắc luân lý. Nghĩ ai đó tốt trong khi thực sự họ ngoại tình thì tự thân suy nghĩ đó không xấu, nhưng nghĩ rằng ngoại tình là tốt lại là một chuyện khác.
Có những chuyện, ta bị lầm trong những vấn đề lớn. Có những chuyện, ta bị lầm trong những vấn đề nhỏ. Một số không gây hại; số khác thậm chí tốt.
Thật là một sự dữ nghiêm trọng nếu một người bị lầm tưởng không tin vào điều dẫn họ đến sự sống đời đời hoặc điều dẫn họ đến sự chết đời đời. Nhưng là một lỗi nhỏ, nếu bị lầm tưởng nghĩ điều sai lầm là chân lý trong một vấn đề mà họ gặp trở ngại nhất thời nhưng rồi có thể nên hữu ích nhờ trung thành kiên nhẫn chịu đựng. Nghĩ một người là tốt trong khi họ xấu, nhưng không gây hại gì. Nghĩ họ tốt là dựa trên những gì mình giả định họ như thế, và đây chắc chắn là một điều tốt. Hơn nữa, ta còn coi ngoại tình là xấu và tiết độ là tốt, nhưng vẫn nghĩ một người là tốt vì không hay biết họ ngoại tình và không tiết độ.
Nhưng khi nói rằng trong trường hợp như vậy, bạn có thể bị lầm mà gây hại gì, hoặc thậm chí có thể có ích, thì tôi không nói sai lầm không phải là điều xấu. Sai lầm, dù lớn trong việc lớn hay nhỏ trong việc nhỏ, bao giờ cũng là xấu. Xấu khi tán thành điều sai trái như thể đó là chân lý, hoặc không tán thành chân lý như thể đó là điều sai trái, hoặc giữ điều gì đó chắc chắn như thể nó không chắc chắn, hoặc điều gì đó không chắc chắn như thể nó là chắc chắn. Nghĩ rằng con đường này là đúng trong khi nó không phải, là một chuyện. Nhưng sẽ là một chuyện hoàn toàn khác nếu từ sai lầm này – vốn xấu – có điều gì đó thực sự thành tốt đẹp, chẳng hạn như được thoát khỏi kẻ ác tấn công.
(Augustine, Enchiridion, 6)
* Tự vấn: Tôi có bám chặt vào giáo huấn của Giáo hội về các vấn đề luân lý không?
* Cầu nguyện: Lạy Chúa, xin ban cho con chân lý của Chúa, để con có thể sống một cuộc đời đơm hoa kết trái gấp trăm lần, và được kể là xứng đáng vào Nước Trời.
– Sách “365 ngày với các Giáo phụ”, tác giả Mike Aquilina
– Chuyển ngữ: Lm. Đaminh Trần Thiện Thanh Trà, DCCT
